poniedziałek, 5 listopada 2018

Pałac Goetzów

Staśko biegł równym rytmicznym krokiem. Nie przeszkadzał mu plecak, bo zostawił go pośród kolegów. Jedynie karabin i ładownice w pewnym sensie ograniczały jego ruchy, ale dla chłopaka spod Tarnopola, wyrosłego w ciągłym ruchu i w łobuzerskich wyprawach, nie było to specjalnym problemem. Znacznie gorzej znosił buty, ciężkie podkute, dobre do marszów, ale ślizgające się po twardym, mokrym od listopadowych deszczy, bruku Brzeska. Dręczyła go także myśl że nieśmiertelnik pozostawiony u dziewki na podołku, bo gdzieżby indziej, może ściągnąć na nią kłopoty, czy to ze strony rodziny, czy ze strony carskich, no ale sama chciała. Dowódcy jakoś się wytłumaczy ze zguby i dostanie nowy.  

Słyszał za sobą stępanie końskich kopyt i rosyjskie słowa rzucane zwierzęciu w formie komend, zachęt i połajań. Czworonogowi było gorzej, podkowy jeszcze marniej się spisywały na miejskich trotuarach, niż podkute buciory piechocińca. Z łatwością szacował czas gdy zostanie dogoniony, w duchu cieszył się że tamten ne sięga po karabinek, usłyszał chichot szaszki wyślizgującej się z pochwy. Pewnie kozak bał się strzelać, dla Staśka nie było ważne czemu, liczyło się to że nie strzelał, choć i strzał w trakcie końskiej kulawej eskapady po bruku ulicznym, mógł być skuteczny tylko przez przypadek. 

Zareagował instynktownym skłonem i obrotem w prawą stronę, przetoczył się po murze kamienicy, ale ostrze szabli śmignęło mu kilka centymetrów nad czapką rysując ślad w boniowaniach. Równie bezwiednie jego dłoń wykonała ruch wzdłuż karabinu, dwutaktowy Mannlicher był gotowy do strzału. Jeździec, nie mal szans tak szybko osadzić konia, by dosięgnąć go drugim zamachem, musiał zawrócić. Na to czekał Staśko, nie chciał strzelać w plecy. Nim carski wziął pełny zamach, pocisk wystrzelony z broni Staśka przeszył go na wylot. Kawalerzysta żył jeszcze waląc się z konia, ale nie trwało to długo. 

Blisko było! Westchnął, w jego myślach zamigotały obrazy gdy z kolegami bawił się w wojnę, raz samemu będąc kozakiem raz z kozakami walcząc, uchylanie się przed witkami, boleśnie siekącymi skórę na plecach miał opanowane do perfekcji. Tylko że wtedy nie było krwi, stygnących oczu i zapachu śmierci... 

Staśko dopadł konia, wskoczył nań i w miarę możliwości pognał w kierunku swojego oddziału. Jego kompania z 15 regimentu piechoty zajmowała pozycje zaraz za miastem. Stacjonowali tam od czasu gdy z Brzeska pod naporem "walca parowego" dały dyla cesarsko królewskie urzędasy i wyżsi oficerowie, tudzież cała masa wojska. Zostali tylko oni. Rekrutowani z pośród Polaków, nie raz już dali dowód lojalności i męstwa, walczyli o swój kraj. Sam się dziwił czemu Rosjanie tak długo zwlekają z wejściem do miasta, ale pewnie nie będąc na głównym odcinku ofensywy uznali że nie warto pchać się pod lufy i czekali aż cesarsko-królewscy sami odskoczą za resztą wojsk. Niedoczekanie.
Tuż przed Uszwicą zeskoczył z konia, nie chciał narażać się na serię jednego z kolegów, którzy spodziewali się konnicy, ale wyłącznie wrogiej. "Ruskie są już w mieście" rzucił w kierunku zamaskowanego stanowiska CKMu i pobiegł do dowódcy złożyć raport. Rozkaz był trudny ale wykonalny. Czekać na pierwszy szturm, odeprzeć i odskoczyć za Wzgórze Okocimskie nim Rosjanie rozpoczną ostrzał artyleryjski. Obaj wiedzieli że ucierpi na tym miasto, bo carscy nie słynęli z precyzji, ale koniecznie musieli dać swoim jak najwięcej czasu na przygotowanie umocnień. 

Nim zdążył odetchnąć, konnica rosyjska obskoczyła samotne stanowisko szwarclosa, który nie bardzo mógł opędzić się od atakujących, ani wycofać pomiędzy resztę oddziału. szybko jednak w sukurs przyszły mu inne CKMy oraz równomierna palba mannlicherów. Kilku kozaków zwaliło się ze swoich wierzchowców, teraz gdy stracili element zaskoczenia stali się łatwym celem. Nie mieli wielkiego wyboru na granicy Brzeska i Okocimia wszelkie próby przegrupowania czy schronienia się pomiędzy zabudowaniami były daremne. Mogli atakować, lub iść w rozsypkę i na własną rękę szukać ucieczki spod gradu kul, tym samym skazując na zagładę, tych którzy już przeprawili się przez rzekę. Rosyjski dowódca nakazał atak. 
Obsługa wysuniętego  karabinu maszynowego znów znalazła się w opałach. Staśko rzucił się z kilkoma kolegami na odsiecz. Doskonale wiedzieli że nawet trzykrotnie liczniejszy oddział jazdy zostanie rozstrzelany ogniem pozostałych M.7 już to widzieli podczas kilku miesięcy walk, ale dla obsady pierwszego stanowiska mogło być za późno. Bez osłony karabinów i bagnetów CKM pomimo swej imponującej siły ognia był w bliskim starciu praktycznie bezbronny.  Rzeczywiście amunicyjny był już rozsiekany szablami a strzelec raniony postrzałem, mimo wszystko szarpał się z dwudziestokilogramowym  cielskiem kulomiotu by móc nadal prowadzić ostrzał. 

Jeden z nadbiegających szybko zastąpił amunicyjnego i pomógł przerzucić KaeM na drugą stronę stanowiska, Staśko zatknął na broni bagnet, spodziewając się że Rosjanie zmuszeni do odwrotu, mogą chcieć ich rozsiec szablami. Nie spodziewał się że uciekający kozak wrzuci im do okopu granat...




Długo kazałem Wam czekać, kompletnie nie ze swojej winy. Takie losu zrządzenie. Mam nadzieję iż wkrótce już wszystko pójdzie utartymi koleinami, a jak jak na zatwardziałego konserwatystę przystało tak lubię najbardziej.

Więc znów jestem w Brzesku, więc znów mam przed sobą nieco czasu, który postanawiam "zmarnować" włócząc się po okolicy. Tym razem już z twardym zamiarem odnalezienia cmentarza 277.

Jak zwykle samochód zostawiam nieopodal marzenkowej pracy i dalej tuptam piechotką.



Zobacz trasę w Traseo

Jak widzicie na mapce nie było daleko, ale było ciekawie.

BRZESKO
 
 Urocza chatynka, przy ulicy Kościuszki. Już coraz mniej takich. Nie wiem czy szkoda, bo sam bym w takich już mieszkać nie chciał, z drugiej strony, trochę szkoda, gdy konają na naszych oczach, a w ich miejsce powstają archipotworki.

 Urocza eklektyczna willa, zdjęcie nie oddaje jej klimatu. 

 Kładka nad skrzyżowaniem, od lat się na nią szykowałem i zawsze jakoś nie po drodze, a ja maniakalnie takie kładki lubię. Ta prowadzi z Brzeska do "Nowego Szpitala" więc poza przejściem dla ludzi ponad ruchliwym skrzyżowaniem ma też aspekt podjazdu dla wózków i rowerów - świetne rozwiązanie. szkoda ze w Tarnowie od dziesięcioleci rządzą bałwanekipy które na podobne pomysły wpaść nie umieją. 
 
 Most nad Uszwicą. Tu mniej więcej dzieje się akcja mojego opowiadania. 

OKOCIM
 
 Neobarokowa brama do dawnej posiadłości Goetzów - Okocimskich

 I brama do samego parku. 
(jak zapewne pamiętacie z poprzedniego wpisu, park otoczony był zabudowaniami gospodarczymi). 

 Ciekawa sprawa, bo co krok mijam tablice że miejsce rewitalizowana z "funduszy unijnych", jednocześnie spotkałem tabliczki że teren jest chroniony i prywatny i że wstępu się zabrania. Uznałem jednak iż skoro na owe mityczne "fundusze unijne" sam się składam, to mam jak najbardziej prawo do spaceru w tamtym miejscu... co uskuteczniłem.


Sam pałac obecnie w rękach spadkobierców - spokojnie to nie Warszawa, nie mają po 150lat!
Widać rękę gospodarzy - właśnie powstaje tu hotel - i nawet ma oferty sylwestrowe, choć zdaje się już wcześniej było tu miejsce typu "dom weselny".

 I od frontu.

 
 Detalik

 Pomnik przyrody - sporo ich w tym parku, a niektóre unikatowe! 

Potem wędruję po alejkach i ścieżkach, w poszukiwaniu cmentarzyka, nie jest łatwo, bo na tablicach informacyjnych (czyli jednak można zwiedzać) jest tylko oznaczenie "pomnik" 
 

Ale, na domysł i azymut, udaje mi się trafić na właściwą ścieżynkę, która wkrótce przeradza się w zaniedbany trawnik, a następnie w zarośla ruderalne.

 No ale trafiam! 
Furtka rzecz jasna zamknięta, dojście jest jednak z drugiej strony - w sumie to już nawet wiem jak tam dojść, ale nie wiem kiedy znów się tam wybiorę. Na razie muszą mi wystarczyć odwiedziny przez siatkę. 
Powiedzmy sobie szczerze, gdyby nie ten cmentarzyk, to post który teraz piszę, czekał by do grudnia, aby listopadowej tradycji stało się zadość. 
  
 Dość unikalna sytuacja bo inskrypcja pisana jest po polsku. 

PAMIĘCI
DZIEWIĘCIU
WALECZNYCH
POLEGŁYCH
ZA OJCZYZNĘ
W BITWIE POD
OKOCIMIEM
W LISTOPADZIE 1914

 W sumie to nie powinno Was dziwić - C-K 15 IR
czyli cesarsko królewski 15 regiment (pułk) piechoty, rekrutowany był w Tarnopolu i okolicach, służyli w nim głównie Polacy. 
Imiona są niemieckobrzmniące - bo takie były w oficjalnych rejestrach i na nieśmiertelnikach, ale nazwiska już poza jednym czysto polskie. 

Krótka modlitwa w ich intencji i już idę dalej. 

 Tak powinno wyglądać traktowanie pomników przyrody - "aż do naturalnego rozpadu"

 
Pałacowa wylęgarnia komarów.
Inaczej zwana romantyczną sadzawką albo oczkiem wodnym... 

 Pałac - widok od plecyków

 A tu Baron - Jan Goetz Okocimski w kontuszu. 
Taki suplement dla poprzedniego wpisu.

 I moja twarz przy browarze.

A potem powrót
i znowu
BRZESKO
 Rynek

 I jeszcze przy cmentarzu miejsce pamięci. 
A potem do samochodu, samochodem do domu a w domu kima, bo na noc trzeba iść do pracy. 


38 komentarzy:

  1. Archipotworki, to jest słowo, którego mi w życiu brakowało. Często się przydaje, nawet niekoniecznie w zdrobniałej formie. Ich używanie boli tak jak bolą widok zmian jakie czynią.
    W podobnym domeczku, dzisiaj już uznanym za zabytek, spędziłam mnóstwo fajnych chwil. W Łowiczu mieszkała w podobnym rodzina mojej ukochanej, niestety nieżyjącej już, Babci.
    Zdjęcia większości ludzi przy Browarze ( tudzież z takowym ) wyglądają zgoła inaczej :). Beskidnik to Beskidnik :).
    Neobarokowa brama przyciąga uwagę, niestety podobnie jak te napisy OKS, za które ich twórcom nogi bym powyrywała z wiadomej części ciała.
    Pozdrowienia.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Pozazdrościć pomieszkiwania w zabytku, ja mam pecha... choć... urodziłem się i żyłem lat kilka w pałacu (najprawdziwszym!)
      Taki los beskidników my nawet przy browarze i bez browara wygladamy na odmieńców ;)
      Sprejestetyka... A wiesz że oni wcale nie uważają ze ribią coś złego? Dla nich to "ekspresja" na milimetry od sztuki.

      Usuń
  2. Wspaniałe te Twoje zdjęcia.
    I spacer bardzo kształcący.
    Dziękuję Ci

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Zdjęcia raczej marne, komórką czynione, dokumentacja trasy nic więcej. Rtle że tereny, piękne i bogate, więc miałem co pokazywać.

      Usuń
  3. Bardzo pięknie wpisujesz się w tę wielką dla nas rocznicę; walki z Rosjanami, przesuwający się front pod Kraków i w ogóle realia Wielkiej Wojny poznaję z lektur, no i z Twoich opisów; pozdrawiam serdecznie.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. W tym czasie już front pod Krakowem był. Rosjanie (choć czy ja wiem, czy to dobre miano dla poddanych imperatora, którzy wywodzili się z ponad setki narodowości?) raczej nie chcieli go szturmować, woleli przełamać przełęcze karpackie i wdzierając się na tereny Węgrów i Austriaków zmusić ich do zaprzestania wojny.

      Usuń
  4. Nareszcie nowy wpis - długo kazałeś na siebie czekać.
    No, parę perełek wyłowiłeś. A ten Twój "detalik" to spory jest.
    I podoba mi się refleksja na temat pomników przyrody. Masz rację - niech przyroda ma szansę sama zadbać o taki pomnik i jego koniec.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tam by ttzeba jeszcze pospacerować kilkarazy, bo mnóstwa ciekawostek na mapach znaczonych nie ma, więc trzeba je odkrywać w terenie.

      Usuń
  5. Tez uważam, że skoro odnowiony za unijne fundusze, to powinien stać otworem przed zwiedzającymi. A sam pałacyk całkiem przyjemny.
    Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Myślę że te zakazy to pretekst dla ochrony by interweniować wobec lumpów, di mnie nikt nie miał pretensji choć bynajmniej nie ukrywałem się.
      Co oczywiście nie oznacza że przyjmuję takie "zakazy" jako coś normalnego. Lumtp to taki sam obywatel Unii jak Tusk czy Makton. A sjoro za unijne pieniadze to dla wszystkich teren ma być dostępny.

      Usuń
  6. Witaj Macieju.
    Choć długo kazałeś na siebie czekać, to wynagrodziłeś mi ten czas z nawiązką.
    Ciekawa wędrówka, pałac i cała reszta. Fajnie jest o tym przeczytac i zobaczyć zdjęcia. Pewnie dobre bogi mnie już nie zaniosą w te okolice.
    Pozdrawiam i zapraszam.
    Michał

    OdpowiedzUsuń
  7. Ta powieść to się pisze czy leży w szufladzie? Jak leży to do wydawcy, jak się pisze to powodzenia!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Niestety, nie ma jej (tej powieści) ale jak mi Bóg da trochę czasu to kro wie ;)

      Usuń
  8. Świetnie piszesz Maciek i to nie jest cukrowanie, jak mawia gŁośka, tylko rzetelna recenzja:) Fajnie, że ktoś odrestaurował pałac, bo wart tego. Ten (o czym już chyba kiedyś wspominałem) we wsi mojej babci skoczył tak, jak ten pomnik przyrody na zdjęciu i nie w tym grama przesady. PS. Czy Ty chodzisz z prędkości 13 km/h?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dzięki.
      Jak pomnik przyrody trwa "do naturalnego rozpadu", to jest OK, ale czy możemy mówić i "naturalnym rozpadzie" budowli? Trochę na pewno (wietrzenie zaprawy, erozja murów, sukcesja roślinna, rozkład chemiczny na skutek działania kwasów humusowych itd. (no co ja będę pryrodnika uczył?) Z drugiej strony "naturalny rozpad" w odniesieniu do dzieł ludzkich brzmi jednak nieswojo. ;)
      Chodzę szybko, na pewno jedbak długo tempa 13/h nie utrzymam. Tylko że tam jest spora różnica wysokości i traker GPS częsti myli ją z odległoscią.

      Usuń
  9. Miało być "skończył" :))) Brakuje też "ma", ale to wina ... wina:)))

    OdpowiedzUsuń
  10. Ciekawa opowieść i piękny pałac Goetzów.
    Pozdrawiam :)





    OdpowiedzUsuń
  11. Też mi się wydaje, że te zakazy to tylko pod lumpy, bo sam kiedyś stałem pod takim pałacykiem i zastanawiałem się wejść, nie wejść. Aż wyszedł jeden z pracowników z pytaniem, czy wreszcie wejdę, bo za chwilę zajdzie słońce i nie będzie czego fotografować :-)
    Za twoim przykładem muszę się trochę powłóczyć po cmentarzach wojennych wokół Łodzi - też w większości z 1914 r. Kilku już dawno nie odwiedzałem

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Łódź i okolice pod kątem cmentarzy I Wojennych też mam w planach "na kiedyś", znacznie lepoej znam te na Warmii i Mazurach.
      Najbardziej jednak myślę o Włoszech bo tam w drugiej połowie wojny walczyły oddziały rekrutowane w Tarnowie i okolicach.

      Usuń
  12. Macieju, za miesiąc będzie już po najpiękniejszych świętach, po świętach gdzie wszyscy sobie powinni wszystko wybaczać. Dlatego wszelkie nieporozumienia z Twojej strony wybaczam i o to samo proszę w stosunku do mnie. Nie jest warte na publicznym forum docierać... czemu? przez co? To nieważne. Ważne, że jesteśmy jedną turystyczną rodziną i nie powinny na nas działać żadne pozaturystyczne emocje.
    Dlatego przepraszam za zło, które mogło z mojej strony nastąpić i proszę o to samo Ciebie w stosunku do mnie.
    Mam nadzieję, że ponownie zaczniemy współpracować.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Witam, wybaczam i proszę o wybaczenie...
      też się stęskniłem za twoimi wpisami.

      Usuń
    2. Powiedz mi, to naprawdę Twój ostatni post... czy coś zmieniłeś w trakcie mojej nieobecności i masz inny blog???

      Usuń
    3. Nie - po prostu sprawy życiowe. od miesięcy nie byłem na żadnym szlaku, więc nie mam o czym pisać.

      Usuń
    4. Życzę Ci z serca, żeby sprawy życiowe tak ułożyły się, żebyś wędrował i to pokazywał tak pięknie, jak to potrafisz. Wszystkiego dobrego.

      Usuń
  13. Macieju!!!

    Życzę Tobie i Twoim Bliskim wielu pięknych, chwil, roziskrzonych wspomnieniem, rozbrzmiewających kolędą, tlących ciepłem domowego ogniska i miłością bliskich.
    Magicznych Świąt!

    Pozdrawiam ciepło:)

    OdpowiedzUsuń
  14. Macieju!
    czas tak szybko biegnie. Dopiero były święta...
    Pragnę Ci życzyć by Nowy Rok przyniósł Ci wszystko to o czym marzysz i czego pragniesz. Niech to będzie piękny rok dla Ciebie i Twoich bliskich!
    Wszystkiego dobrego!

    OdpowiedzUsuń
  15. I następny blog o ciekawych miejscach o których warto poczytać a potem je odwiedzić. Wszystkiego co dobre w Nowym Roku. asia

    OdpowiedzUsuń
  16. Byłem w Brzesku miesiąc temu, ale zrobiło się późno i nie było czasu na pochodzenie, ale Twój post zmobilizował mnie, by z wiosną wyruszyć w tamte rejony :) Bardzo ciekawy wpis i super, że przynamniej tyle udało się zrobić :)
    Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Warto tam zarezerwować kilka godzin, najlepiej ze zwiedzaniem ekspozycji w browarze.

      Usuń
  17. Świetna zachęta, by przy najbliższej okazji zatrzymac się w Brzesku na dłuższy postój.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Warto, jest tam kilka naprawdę ciekawych miejsc.

      Usuń